W roku 2020 w życie weszła ustawa o dostępności cyfrowej, zobowiązująca administratorów stron www oraz aplikacji mobilnych podmiotów publicznych do udostępniania użytkownikom deklaracji dostępności. Szybko stało się jasne, że element ten na stałe zagości jednak również na innych witrynach. Dlaczego? Czym jest deklaracja dostępności? Jak napisać ją dla swojej strony www? Odpowiedzi na każde z tych pytań znajdziesz poniżej. Zapraszamy!
Deklaracja dostępności – co to jest?
Deklaracja dostępności to dokument, w którym administrator strony lub aplikacji mobilnej oświadcza w jakim stopniu spełnia ona wymogi dostępności. Dokument informuje:
- które standardy dostępności są realizowane;
- z jakich ułatwień dostępności może skorzystać użytkownik;
- o treściach niedostępnych (wraz ze wskazaniem przyczyn niedostępności oraz o możliwościach uzyskania dostępu do nich);
- o metodach zgłaszania problemów z dostępnością.
Deklaracja musi zostać umieszczona na stronie i w aplikacji każdego podmiotu publicznego, nawet jeżeli nie spełnia on wymogów dostępności. Dokument powinien być umieszczony w łatwo dostępnym miejscu (np. w stopce witryny).
Deklaracja dostępności – po co umieszcza się ją na stronie?
Dzięki deklaracji dostępności każdy użytkownik, niezależnie od indywidualnych ograniczeń, może w sposób efektywny korzystać z witryny podmiotu publicznego. Funkcja ta zaczyna być dostrzegana i doceniana również przez administratorów innych stron www i aplikacji.
Umieszczenie deklaracji dostępności w witrynie prywatnej może znacząco zwiększyć zaufanie użytkowników, a także wpłynąć na ich pozytywne skojarzenia z konkretną marką.
Jakie elementy powinna zawierać deklaracja dostępności?
Deklaracje, które znajdują się na stronach lub w aplikacjach podmiotów publicznych, muszą spełniać ściśle określone wymogi. Jeżeli chcemy opublikować taki dokument na prywatnej witrynie, nie ograniczają nas przepisy prawa i jego treść zależna jest od nas samych.
W poszukiwaniu inspiracji możemy oczywiście skorzystać ze wzoru oświadczenia o dostępności, jaki wykorzystuje się na stronach organizacji sektora publicznego, przygotowanego na podstawie wytycznych Unii Europejskiej. Zgodnie z nim, deklaracja dostępności powinna zawierać:
- oświadczenie o zapewnieniu dostępności do witryny (warto wskazać, jakie kroki zostały i/lub zostaną podjęte w celu zapewnienia dostępności);
- datę publikacji oraz ostatniej aktualizacji witryny;
- datę publikacji dokumentu;
- status dostępności (jakie wymagania dotyczące dostępności aktualnie spełnia witryna, w jakim środowisku przeprowadzono testy dostępności);
- informacje nt. elementów niedostępnych;
- narzędzie do oceny dostępności;
- dane kontaktowe.
W dokumencie zawrzeć można również inne informacje, które są istotne z punktu widzenia dostępności. Przykładowo, możemy poinformować użytkownika o dostępności architektonicznej w siedzibie firmy/sklepie stacjonarnym.
Jak przygotować deklarację dostępności – praktyczne wskazówki
Deklarację dostępności należy przygotować i opublikować w taki sposób, aby rzeczywiście wpływała na komfort użytkowników.
Przede wszystkim, dokument musi zostać napisany prostym, zrozumiałym językiem. Zdecydowanie lepszym pomysłem, niż odwoływanie się do specjalistycznych norm, będzie używanie codziennych określeń, np. „film nie ma napisów dla niesłyszących”.
Aby dokument deklaracji dostępności był czytelny i przejrzysty, warto zastosować w nim możliwie krótkie akapity, śródtytuły wskazujące na poruszany temat, pogrubienia, listy.
Deklaracja dostępności powinna zostać umieszczona w takim miejscu na stronie, aby użytkownik nie miał problemu z jej odnalezieniem.
Jak ocenić dostępność swojej strony www?
Deklarację dostępności należy sporządzić w oparciu o samoocenę lub ocenę wykonaną przez zewnętrzny podmiot (ekspert ds. dostępności). Decydując się na współpracę z zewnętrzną firmą, należy pamiętać, że to wydawca witryny lub aplikacji jest w pełni odpowiedzialny za treść deklaracji.
Jeżeli chcemy sami ocenić dostępność witryny i posiadamy wiedzę na temat budowy stron WWW, możemy posiłkować się wypracowanymi standardami dostępności treści internetowych. Dostępne są wytyczne na temat zapewniania dostępności, przygotowane przez organizację standaryzującą HTML, czyli konsorcjum W3C. Z wytycznymi standardu WCAG, można się z nimi zapoznać się tutaj.
Istnieje także możliwość skorzystania z automatycznych narzędzi testujących dostępność, takich jak Web Accessibility Checker czy Tingtun Checker. Niestety, ich możliwości są ograniczone, należy więc traktować je raczej jako element pomocniczy.
